Giá đất do Nhà nước thu hồi luôn thấp hơn rất nhiều so với chủ đầu tư thỏa thuận với người dân nên dẫn đến so bì, khiếu nại. “Hầu như tất cả các chủ đầu tư bán đất nền giá rẻ do Nhà nước thu hồi là có khiếu nại về giá bồi thường. Khung giá của Chính phủ hiện nay là khung cứng địa phương không được vượt qua.


Chẳng hạn như đường Đồng Khởi, nếu Nhà nước bồi thường thì giá tối đa không thể vượt quá 80 triệu đồng/m2, nếu vượt là phạm luật. Kẹt là ở chỗ khung giá!”. Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM Đào Anh Kiệt cho biết như trên trong buổi giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Thực hiện chính sách pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các quyết định hành chính về đất đai” tại TP.HCM ngày 8-8.

Viện dẫn cụ thể, Phó Chủ tịch UBND huyện Nhà Bè Nguyễn Văn Trường cho biết theo Nghị định 84/2016, tại Nhà Bè, đất nông nghiệp chỉ được bồi thường 210.000 - 240.000 đồng/m2. Trong khi đó, chủ đầu tư là một đơn vị tư nhân thỏa thuận thì giá đất nền giá rẻ thấp nhất cũng hơn 1 triệu đồng/m2, có khi còn cao hơn. Chính vì sự bất đồng về giá giữa một bên là do Nhà nước thu hồi, một bên là do thỏa thuận với chủ đầu tư nên người dân quay lại so sánh, khiếu nại. Theo chủ tịch UBND quận Bình Thạnh, một nguyên nhân nữa dẫn đến khiếu nại của người dân là họ không hiểu rằng nguồn gốc đất, cơ sở pháp lý khác nhau thì được bồi thường khác nhau tuy cùng một vị trí…

Nợ xấu đang đè nặng lên yêu cầu lành mạnh tài chính và kinh doanh của các tổ chức tín dụng. Gánh nặng đó liên quan đến khối dư nợ bất động sản điều chỉnh cao hơn 1,7 lần (lên 347 nghìn tỷ đồng), nợ xấu bất động sản cao hơn 8,4 lần (lên 56 nghìn tỷ đồng) con số báo cáo.

Theo báo cáo của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, từ giữa năm 2010 đến hết năm 2011, hầu hết các tổ chức tín dụng đều tăng mạnh các khoản mục tài sản khác mang bản chất tín dụng. Tổng dư nợ điều chỉnh tăng từ 2.484.780 tỷ đồng lên 2.794.247 tỷ đồng, tương đương 12,45% so với dư nợ báo cáo. Tương tự, dư nợ bất động sản và nợ xấu cũng được điều chỉnh. Sau điều chỉnh, dư nợ bất động sản đạt 348.079 tỷ đồng, gấp khoảng 1,8 lần số báo cáo.

Tuy nhiên, ông Đào Anh Kiệt cho rằng cần thiết phải duy trì hai cơ chế thu hồi như hiện hành: Nhà nước thu hồi đất như một quyền trưng mua và chủ đầu tư dự án thỏa thuận bồi thường. “Vấn đề là hai cơ chế nhưng phải cùng một mức giá bồi thường để đảm bảo sự công bằng, người bị thu hồi không phải lo ngại chủ thể bồi thường là ai” - ông Kiệt đề nghị.

Nợ xấu bất động sản được đánh giá lại đối với từng tổ chức tín dụng trên cơ sở tổ chức đó có cho vay tập trung phát triển dự án bất động sản, cho vay kinh doanh đầu cơ bất động sản, góp vốn vào các công ty liên doanh liên kết, cổ đông hoạt động trong lĩnh vực bất động sản hay tập trung cho vay bán lẻ bất động sản. Nợ xấu bất động sản sau điều chỉnh lên tới 56.770 tỷ đồng, gấp 8,30 lần so với nợ xấu bất động sản báo cáo.

Khi mà giá trị tài sản đảm bảo là bất động sản suy giảm và tính thanh khoản èo uột, làm thế nào để có thể thu hồi nợ xấu bất động sản là một bài toán không dễ và phải giải quyết một cách quyết liệt và nhanh chóng do nỗi đau và ung nhọt của nợ xấu không thể mãi che giấu.

Thành viên đoàn giám sát, ông Trần Văn Sơn - Vụ trưởng Vụ Theo dõi khiếu nại tố cáo và phòng, chống tham nhũng của Văn phòng Chính phủ đặt câu hỏi về cơ chế thu hồi đất. Ông cho biết một số địa phương kiến nghị chỉ nên duy trì cơ chế Nhà nước thu hồi đất để tránh phát sinh hai loại giá bồi thường hoặc dự án thỏa thuận đến 80%-90% nhưng bị ách tắc vì không thể thương lượng được nữa.